Işık kirliliği nedir?
Işık, tüm canlıların yaşamı için çok önemlidir. Ama doğru yerde ve doğru zamanda, doğru miktarda olduğu sürece. Aksi takdirde ışık kirliliği oluşur!..
Daha iyi görmek, daha güzel bir çevrede bulunmak, daha kolay çalışmak ve daha güvende hissetmek için geceleri çevremizi aydınlatıyoruz!.. Fakat ne yazık ki hem tüm dünyada hem de Türkiye’de giderek yaygınlaşan ve artan çok kötü gece aydınlatma uygulamaları var. Bu da ışık kirliliğine sebep oluyor.
Işık kirliliği; yanlış zamanda, yanlış yerde, yanlış yönde ve miktarda ışık kullanılmasıdır. Nasıl ki hava kirliliği havamızı, su kirliliği suyumuzu kirletir, ışık kirliliği de iyi aydınlanmamızı kirletmektedir. Yanlış yerde gereğinden fazla ışık kullanmak, etkisiz aydınlatma demektir ve bunun sonucu olarak ışığı üretmek için harcanan enerjinin de önemli bir kısmının boşa gitmesidir.Uçakta gece yolculuğu yapanlar, şehirlerin üzerinden geçerken aşağı baktıklarında savurgan aydınlatmayı kolayca görebilirler. Yanlış yönlendirilmiş sokak ve cadde lambaları, ilanlar, reklamlar… Yüzeyin yansıma gücü, kar örtüsü hariç, genelde %15’in altındadır. Dolayısıyla uçaktan görünen ışık denizi, çoğunlukla yukarı yönlendirilmiş ışıktır. Bu da boşa giden yakıt kaynakları, enerji, para ve en önemlisi boşa giden karanlık gökyüzüdür. Geceleyin uzaya kaçan ışık miktarı ışık kirliliğinin ve dolayısıyla boşa giden enerjinin iyi bir ölçüsüdür. Işık kirliliğinin bütün dünyadaki boyutunu en iyi gösteren, ABD Hava Kuvvetleri Savunma Meteoroloji Uydusu Programı (DMSP) ile yeryüzünün uzaydan elde edilen gece görüntüleridir.
DMSP ölçüleri kullanılarak, yer yüzünden uzaya kaçan ışığın maliyeti hesaplanabilmektedir. 1997 yılı için bu verilerden elde edilen Türkiye “haritası” ve uzaya kaçan enerji miktarı aşağıdadır. Işık enerji kaybı, ilgili yerleşim yerinden bir yılda uzaya kaçan ışık enerjisidir; bu hesaplanırken de bir gecede ortalama 10 saat aydınlatma yapıldığı varsayılmıştır.
IŞIK KİRLİLİĞİNE ALINACAK ÖNLEMLER
– Aydınlatılacak olan parklar ve bahçeler aydınlatılırken tasarruflu aydınlatmalar tercih edilmelidir.
– Evlerde aydınlatılacak odalarda ya da bölümlerde tasarruf ampulleri kullanılmalıdır.
– Sık sık yanıp sönen sokakların aydınlatmaları için kullanılan sokak lambalarının yanıp sönme aralıkları uygun olarak ayarlanmalıdır.
– Binaların ve reklam tabelalarının aydınlatmaları led ışıklar ile sağlanmalıdır.
– Tasarruf lambaları olan sodyum lambalar, evlerde ve iş yerlerinde tercih edilmelidir.
– Renklerin net ve kesin görülmesinin gereken alanlarda çok fazla aydınlatma yapılmasından kaçınılmalıdır.
– Ayrıca evlerimizde yanan gereksiz ışıklarda söndürülmeli ve boş yere yakılmamalıdır.
– Evlerde aydınlatılacak odalarda ya da bölümlerde tasarruf ampulleri kullanılmalıdır.
– Sık sık yanıp sönen sokakların aydınlatmaları için kullanılan sokak lambalarının yanıp sönme aralıkları uygun olarak ayarlanmalıdır.
– Binaların ve reklam tabelalarının aydınlatmaları led ışıklar ile sağlanmalıdır.
– Tasarruf lambaları olan sodyum lambalar, evlerde ve iş yerlerinde tercih edilmelidir.
– Renklerin net ve kesin görülmesinin gereken alanlarda çok fazla aydınlatma yapılmasından kaçınılmalıdır.
– Ayrıca evlerimizde yanan gereksiz ışıklarda söndürülmeli ve boş yere yakılmamalıdır.
